Aandenken P.I.B. - Prinses Irene Brigade

Ga naar de inhoud

Aandenken P.I.B.

P.I.B.-monumenten
Monumenten ter herinnering aan de Prinses Irene Brigade

Bergeijk


In de nacht van 20 en 21 september 1944 overschreed, in navolging van de Britse Household Cavalery, ook de Prinses Irene Brigade de grens bij Bergeijk. Bijna 50 jaar later onthulde burgemeester A. van Poppel uit Bergeijk een steen met het gemeentewapen van Bergeijk en de tekst Poort van de bevrijding. Ook vermeldt de steen de historische gebeurtenissen die daar hebben plaats gevonden en de emblemen van de Household Cavalery en de Irene Brigade.

Beringen


'Op 6 september 1944 werd het bruggenhoofd Beeringen veroverd door de Guards Armoured Division en de Irene Brigade van het 2e Britse Leger.' Deze tekst staat te lezen op een bevrijdingsmonument in Beringen dat op 8 september 1991 werd onthuld door de militaire attaché in Brussel kolonel Woodrow, samen met burgemeester Mondelaers van Beringen.

Bergen op Zoom


- In de hal van het Moller College in Bergen op Zoom hangt een plaquette ter herinnering aan het verblijf van de Aanvullingstroepen o.l.v. Looringh van Beek, die in het schoolgebouw bivakeerden van 15 december 1944 tm. 27 februari 1945.


- Op 3 mei 1986 onthulde mevrouw N. Looringh van Beeck-Franken een gedenkplaat in de hal van het stadhuis van Bergen op Zoom. Deze is aangebracht ter herinnering aan kolonel Looringh van Beeck, "commandant van de Aanvullingcompagnie van de Irene Brigade en verdienstelijk voor de wederopbouw van Bergen op Zoom 1944-1945."
 
Bolsward

Ook in deze gemeente is een straat naar de Prinses Irene Brigade genoemd. Op  1 augustus 1956 stelde de Stichting Bolsward Historie aan het college voor "In  de verzetswijk, nabij het Julianapark, zou een een Irene-Brigadestraat  allerminst uit de toon vallen en bevrediging schenken aan sommige burgers in onze stad, die suggesties in deze richting hebben gedaan." Op de  raadsvergadering van 22 augustus 1956 wordt het advies ter harte genomen:  "Overeenkomstig de suggestie van de Culturele Commissie zouden wij de laatste  straat (laan) van deze wijk willen noemen naar de Koninklijke Brigade Prinses Irene, in welke naam zowel het verzet als de bevrijding tot uitdrukking komt."  Echter wordt dan diezelfde avond het volgende besluit genomen: "De straat evenwijdig lopend aan de Secretaris Haitsmalaan, tussen de J.J. Boomsmalaan en het straatgedeelte: Brigade Irenelaan."  Bij navraag kon de huidige gemeente Sudwest-Fryslan geen reden geven voor deze vreemde naamgeving. De schrijfwijze is in ieder geval uniek voor Nederland!
 
Boven-Leeuwen

Op initiatief van de webmaster van deze website, Richard van de Velde,  werd op 12 april 2008 te Boven-Leeuwen op het oorlogsmonument een plaquette onthuld voor de op 7 oktober 1944 aldaar gesneuvelden PIB-soldaten Marius Kroon  en Raymond Arnoti. Onder toeziend oog van burgemeester Steenkamp van de Gemeente  West-Maas en Waal, Generaal-majoor Hemmes en een twintigtal oud-brigadeleden  onthulden onder grote publieke belangstelling een broer en zus van Marius Kroon  deze plaquette.


Chateau Saint Come




Op 11 december 2003 werd   op de toegangslaan naar Chateau St. Come een monument onthuld in het bijzijn van burgemeester Valerie Parkinson en een delegatie van oud-strijders van de Prinses Irene Brigade, de zgn. Charlie "Beren" Ccie. Vlakbij de plaquette staat het huisje waar in augustus 1944 het Brigade hoofdkwartier was gevestigd.


Codsall

Aan de St. Nicholas Parish Church in Codsall, niet zo heel ver  van Wrottesleypark bij Wolverhampton, is een herinneringsbord geschonken door de Nederlands-Gerefomeerde kerk. De bevolking van dit plaatsje wordt hierbij bedankt  voor de gastvrijheid, die zij in de periode 1940 -1947 heeft geboden aan o.a de  Prinses Irene Brigade.

Colijnsplaat


                                                                                       Monument in Colijnsplaat
                                                                                                                                                                                              


Op 25 november weet de 'Recce' van de Irene Brigade een Duitse infiltratiepoging op Noord-Beveland af te slaan en redde daarmee Colijnsplaat van een drama. Bij deze actie sneuvelde luitenant Havelaar. In 1952 werd de straat langs de kerk, waarop de muur ook een herinneringsplaquette is aangebracht, vernoemd naar deze luitenant: "Havelaarstraat". Eind december 1982 werd, in het bijzijn van zijn weduwe, de helm van luitenant Havelaar ook aangebracht op de muur van deze kerk.
                   
Congleton


 Op initiatief van oud-Brigademan H. van Pelt van de Nederlandse Vereniging in Congleton, werd in 1980 een herinneringsplaat aangebracht op het oorlogsmonument aldaar.

Eindhoven

Tussen Waalre en Eindhoven, heeft men een viaduct, vlakbij motel Eindhoven, 'Prinses Irenebrigade viaduct' genoemd. Hij ligt over de weg die de Irene Brigade volgde in de nacht van 20-21 september 1944 vanuit Bergeijk naar Eindhoven . De naam werd onthuld op 15 mei 1990 door  Generaal Hemmes, de voorzitter van de Vereniging Oud-strijders.









Grave

Van 22 september tot 22 oktober 1944 bewaakte de Irene Brigade de Maasbrug bij Grave. Bijna 50 jaar later, op 18 september 1994,  werd er een Bevrijdingsmonument aan de Maasbrug onthuld met daarop de emblemen van de Amerikaanse 82ste Luchtlandingsdivisie, het Britse 30ste Legerkorps en de Irene Brigade.








's-Gravenhage

-Op 2 mei 1985 onthulde Prinses Juliana, in aanwezigheid van 250 oud-strijders van de Irene Brigade, aan de muur van het Oude Stadhuis aan de Groenmarkt, een gedenkplaat ter herinnering aan de intocht van de Brigade op 8 mei 1945.

De tekst daarop luidt:

' 'S-GRAVENHAGE BEVRIJD
3 MEI 1945
INTOCHT VAN DE
KONINKLIJKE
NEDERLANDSE BRIGADE
PRINSES IRENE.'




Monument op het Monchyplein te Den Haag (foto's P. van Till)

- In opdracht van burgemeester Kolfschoten vervaardigden Aart van den IJssel  en J. J. A. Smets het bevrijdingsmonument 'Irene' bij het toenmalige stadhuis. Het monument is onthuld op 7 februari 1959 door burgemeester mr.  H.A.M.T. Kolfschoten. Twintig kinderen die op 5 mei 1945 in Den Haag waren geboren, plaatsten een bloemstuk. Onder hen waren tien meisjes met de voornaam  Irene. Met deze plechtigheid werd het gedenkteken officieel door het Algemeen Haags Comité overgedragen aan de gemeente.
Inmiddels is het hierboven genoemde stadhuis afgebroken en is het  Monchyplein-complex daar aangelegd. Het monument is daardoor verplaatst. Het staat nog op het Burg. de Monchyplein, maar nu aan de kant van het Nassauplein.
Het  monument is een zes meter hoog raamwerk met symbolische vrijheidslievende vogels  in brons, in een vlucht omhoog, op een laag platform waarop ook een achttien meter lange vlaggenmast staat. Het raamwerk symboliseert de bezetting. 'De onderste vogel zit nog  geheel gevangen. Alle slaan ze hun vleugels stuk tegen de tralies, behalve de hoogste, die vrij de ruimte in vliegt. De opgaande lijn symboliseert de weg naar  vrijheid.'
Op de rand van het platform staat de tekst:”Gedenk de offers die ’t herwinnen van vrijheidsvreugden vroeg - bedenk welk daaglijks offer het doen groeien van vrijheid steeds weerom U vraagt”.

In september 2000
is de bushalte, die twee jaar geleden aan het Nassauplein recht voor het monument geplaatst was, op  verzoek van de  Bewoners Belangen Monchyplein (BBM), verplaatst. Gevolg ervan is dat het uitzicht op het monument niet meer door de abri wordt belemmerd.

Hedel

Het oude en nieuwe straatnaambord (Foto: R. van de Velde)

- In 1946 besluit het gemeentebestuur van Hedel, dat er in het stadje een straat naar de  toenmalige commandant van de Prinses Irene Brigade wordt genoemd: A.C. De Ruijter van Steveninckstraat. Helaas is de naam van de commandant niet correct gespeld, want "Ruijter" dient met een y te worden geschreven.


Monument in Hedel met de ingemetselde paal 26 bovenop

- 10 juni 2003 onthulden T. Herbrink en H. van Beers, samen met twee leerlingen van de School met de Bijbel uit Hedel, een monument  midden in het dorp in een plantsoen. Het betreft een muur met daarop een stenen plaquette en het embleem van de Irene Brigade en alle in Hedel gesneuvelde militairen. Aan het monument werd ook de historische hectometerpaal 26.1 toegevoegd, als symbolische verwijzing naar de landing in april 1945 in Hedel.

Heiloo

Bij de opening op 11 november 1996 van het nieuwbouwcomplex Het trefpunt in Heiloo, door wethouder J. Wuijster, werd tevens het Abraham du Bois-hof in gebruik genomen. Het is vernoemd naar een gesneuvelde officier van de Irene Brigade, die in oktober 1944  als parachutist in Nederland was gedropt, gevangen genomen en uiteindelijk werd gefusilleerd bij de Woeste Hoeve op 8 maart 1945.


Hilvarenbeek




- Het gemeentebestuur van Hilvarenbeek gaf op 11 januari 1992 een naam aan een viaduct in het noorden van het grondgebied van hun gemeente. Het betreft het viaduct over de provinciale weg tussen de Beekse Bergen en de weg naar Tilburg. In dit gebied werd eind oktober 1944 door de mannen van de Irene Brigade zware gevechten geleverd met Duitse troepen tijdens de opmars naar Tilburg. Generaal Hemmes, de voorzitter van de Vereniging Oud-strijders, onthulde samen met burgemeester mr. W.R. Ligtvoet de naam: 'Viaduct Koninklijke Brigade Prinses Irene'.  Het woord 'Nederlandse' is men vergeten.... Enkele bordjes langs de weg, die over het viaduct loopt, geven uitleg over de naam.

- Langs de oude weg van Hilvarenbeek naar Tilburg (Tilburgseweg 51) ligt restaurant-eetcafé De Bodega (voorheen Onder den linde). Architect Bax uit Tilburg bouwde in 1936 dit pand in opdracht van de familie Lemmens, veekopers uit Tilburg. In 1944 herbergde de bierkelder een noodhospitaal, waar geallieerde militairen, w.o. die van de Prinses Irene Brigade, tijdens de bevrijding van Tilburg geopereerd werden. Jaren later ontving de toenmalige eigenaresse hiervoor nog een onderscheiding van de Prinses Irene Brigade. De hierbij behorende versierselen zijn helaas niet meer in de uitspanning te bewonderen.

Nijmegen

In het kader van de bevrijdingsfeesten onthulde op 17  september 1993 Generaal Hemmes, de voorzitter van de Vereniging Oud-strijders, samen met mevrouw H. Ritmeester-Meijler, de naam 'Irene Brigade viaduct' van een viaduct in Nijmegen. Het betreft een viaduct over de Van Rosenburgweg in de A73. Deze weg loopt van Grave naar Nijmegen, de marsroute van de Irene Brigade in 1944.

Oirschot

- De naam Legerplaats Oirschot werd op 10 januari 1969 veranderd in Generaal-majoor de Ruyter van Steveninck-kazerne. Zijn weduwe onthulde in oktober van datzelfde jaar een bronzen borstbeeld van de naamgever. Het staat rechts bij de hoofdingang van de kazerne.




- Het monument van de fuseliers staat op de bataljonsappelplaats tussen de Regimentsmess "Congleton" (gebouw 10) en de Regimentsverzameling GFPI (gebouwen 8 en 28). Het  is een eenvoudig stenen monument met daarop alle namen van Brigadisten die sneuvelden in de veldtocht en het Regiment.



- 24 oktober 1994 onthulde T. Herbrink, kolonel der Fuseliers b.d. en erelid van de Vereniging Oud-Strijders, het naambordje 'Prinses Irene Brigade Brug' aan de brug Kempenweg over het Wilhelminakanaal. In deze omgeving nam de Brigade eind oktober 1944 Engelse stellingen over.   
                            
Oosterhout

Bron foto's: R. van de Velde

Deze twee granietstenen met plaquette werden in 1984 in het gehucht Ter Aalst, nabij Oosterhout, en op de Korenbocht in het centrum van Oosterhout opgericht, ter herdenking van de strijd (Operatie Pheasant) om het Markkanaal. Op 3 november 1944 stak de 1e Poolse Pantserdivisie op twee plaatsen het Markkanaal over. Bij de Teraalsterbrug veroverde het Bataljon Strzelcow Podhalanskick een bruggehoofd. Het 9e Bataljon Strzelcow stak bij de Marksluis in Oosterhout over.  Deze oversteek verliep niet voorspoedig. Pas na een dag van harde strijd, met vele Poolse en Duitse doden, was het voor de Engelse 240 Field Company Royal Engineers mogelijk een  Baileybrug te bouwen. Bij deze actie werd onder meer door de artilleriebatterij van de Nederlandse Irene Brigade vuursteun verleend.
 
Paramaribo

Op 4 mei 2006 onthulde de Surinaamse overheid in Paramaribo een plaquette met 63 namen van Surinaamse gevallenen uit de Tweede wereldoorlog. Deze werd op het bestaande oorlogsmonument aan de Waterkant bevestigd. President Venetiaan was verhinderd. De Amerikaanse ambassadeur was wel aanwezig. De plaquette was te klein voor alle  bekende namen. Men heeft daarom gekozen voor vier categorieën met een beperkt  aantal namen: militairen (12) waaronder Ireneman L. Alvarez (s) zie ook zijn graf op Erelijst gesneuvelden, verzetsstrijders in Nederland (11/12), joodse slachtoffers (10) en zeevarenden (29).
 



Porthcawl



- Aan de Church of St. John the Baptist in het dorpje Newton,  vlakbij Porthcawl, werd door de Nederlands-Gereformeerde kerk in 1950 een  Delftsblauwe plaquette geschonken. Op dit herinneringsbord wordt de bevolking van  Porthcawl bedankt  voor de gastvrijheid, die zij in de periode 1940 aan 'Het Nederlands legioen'  heeft geboden.

 

- Een aantal officieren van Het Nederlandse Legioen ("Dutch Legion") gaven   uit dankbaarheid voor de genoten gastvrijheid en vriendschap aan de Royal   Porthcawl Golf Club in Porthcawl een zilverkleurig herinneringsbord voor hun   lidmaatschap in de periode juni tm. oktober 1940.

Pont Audemer


(Bron foto's: Jan Walder)

In juni 1984 werd in dit Franse stadje door de toenmalige voorzitter van de Vereniging van Oud-strijders, brigade-generaal Beelaerts van Blokland, een gedenkplaat onthuld in de tuin bij het gemeentehuis. Het was een herinnering aan het feit dat de Brigade op 26 augustus 1944 een deel van dit stadje had bevrijd.
 
                                   
Pont L'Eveque



Een gelijksoortige gedenkplaat als in Pont Audemer, werd in juni 1984 onthuld in deze plaats. Op 27 augustus trok de Brigade door dit stadje. De plaquette staat in een weinig opvallend plantsoentje achter een flat in het centrum.


Pretoria

Op het terrein van de Nederlandse ambassade in Pretoria staat een monument met een plaquette, ter nagedachtenis aan gesneuvelde Nederlanders uit de Unie van Zuid-Afrika. Hierop staan, behalve twee in Engeland overleden mannen van de Irene Brigade J. Thomas en A. Pot, ook de namen van twee in de strijd gesneuvelde Irenemannen: A.Bonte en J.Grootendorst. De graven van de twee laatstgenoemden staan elders op deze site vermeld bij Erelijst gesneuvelden.










Putten

De gemeente Putten, op  de Veluwe, besloot in oktober 1990 een weg in een nieuwe wijk, de naam Steven Kraaijstraat te geven. De Puttenaar, uit het buurtschap  Bijsteren, was in eerste instantie in mei 1940 als vermist opgegeven. Hij  vluchtte vanuit Zeeland via Duinkerken naar Engeland. Hier vernam de familie via  het Rode Kruis dat hij nog in leven was. Ondertussen was hij overgeplaatst naar  West-Indië,  maar keerde in 1944 weer als sergeant bij de Prinses Irene  Brigade in Engeland terug. Bij gevechten in de nabijheid van van de brug bij  Hedel op 23 april 1945, sneuvelde hij, enkele dagen nadat Putten al bevrijd was.  Hij ligt thans begraven op de Oude Begraafplaats in Putten. Zijn graf is ook op deze site te zien bij Erelijst gesneuvelden.

St.  Joris-Winge

Op initiatief van de webmaster van deze website, Richard van de Velde,  werd op 30 mei 2009 te St. Joris-Winge, nabij Leuven in België, een roestvrijstalen monument met  plaquette  onthuld voor de op 6 september 1944 aldaar gesneuvelden PIB-soldaten Anthoon  Bonte, Anton Bijlsma en korporaal Henk de Groot.
Naast de plaatselijk St.  Joriskerk onthulden onder grote publieke belangstelling en onder toeziend oog van burgemeester  Desaever-Cleuren van de Gemeente Tielt-Winge, Generaal-majoor Hemmes en een  elftal oud-brigadeleden, een broer van dhr. De Groot en de dochter van Anton  Bijlsma dit monument. Ook een neef en zijn vrouw van Anthoon Bonte waren bij de  plechtigheid aanwezig.


Tilburg


De Vaandeldrager in Tilburg op de laatste locatie in het Vrijheidspark (foto Vaandeldrager nr. 122)

Prinses Irene onthulde in Tilburg op  27 oktober 1955 een monument voor de gevallenen van de Irene Brigade. Het monument stelt een in veldtenue geklede vaandeldrager voor. De plaquettes bevatten de namen van alle gesneuvelde Irenemannen. De oprichting was een initiatief van de Koninklijke Nederlandse Vereniging 'Ons  Leger'. Het gedenkteken stond oorspronkelijk in de wijk Broekhoven, langs de Ringbaan-Zuid. Ondanks hevige protesten van de buurtbewoners is in 1977 het beeld op last van de gemeente verplaatst naar het centrum van de stad, op de Schouwburgring. Dit omdat de gemeente de jaarlijkse herdenkingsplechtigheid in het centrum van de stad wilde houden. Al jaren bleek die plaats niet ideaal te zijn bij herdenkingen, vanwege onvoldoende ruimte en geluidsoverlast. De tuin bij het Factorium is daarvoor meer geschikt en om die reden werd in het begin van 2017 de Vaandeldrager voor de derde maal verplaatst. Het tot Vrijheidspark omgedoopte park ligt nu op loopafstand van het stadhuis en de Heikese kerk. In dit park staan ook het Schots Monument, het Indiëmonument en de Zwerfkei.

Op de voorzijde van het voetstuk van De Vaandeldrager is de opdracht aangebracht die koningin Wilhelmina bij de oprichting in  1941 aan de brigade meegaf:

'VERTROUWEND OP GOD,
ONZEN ONBUIGZAMEN WIL
EN DE OVERWINNING ONZER
BONDGENOOTSCHAPPELIJKER
WAPENS ZAL HET U
GEGEVEN ZIJN EENMAAL ALS
ZEGEVIERENDE BEVRIJDERS
VAN NEDERLAND
MET DIT VAANDEL DEN
NEDERLANDSCHEN BODEM
TE BETREDEN'.

Op de achterzijde van het voetstuk staan de plaatsen vermeld die door de brigade  op veldtocht door Noord-Frankrijk, België en Nederland werden aangedaan:

'ST. COME
PONT AUDEMER
TILBURG
HEDEL'.

Op de zijkanten van het voetstuk zijn de naam, rang, geboortejaar, woonplaats en jaar en plaats van overlijden aangebracht van de leden van de Prinses Irene Brigade die tijdens de veldtocht en kort daarna zijn gesneuveld.

 
Valkenswaard

De gemeente Valkenswaard besloot eind 1990 dat een parkeerplaatsje achter het winkelcentrum in midden van dit stadje de naam Prinses Irene Brigadeplein moest krijgen.


Waalre


Op 15 november 1989 onthulde, oud-Brigadeofficier, oud-wethouder en oud-loco-burgemeester van Waalre, T. Herbrink het straatnaambord Irene- Brigade Dreef in deze gemeente. Deze dreef ligt in een woonwijk, hemelsbreed twee km. van het Irenebrigade viaduct.
De spatie voor 'Brigade' klopt niet.


Wageningen


R. Hemmes en rechts burgemeester Jager van Wageningen (Foto: Arnhemse Courant)


Op 28 augustus 1991, tijdens het 50-jarig jubileum van de Irene Brigade, onthulden Burgemeester Jager en voorzitter Hemmes het naambord Irene Brigadeplein. Het plein is gelegen tussen de aula van de Landbouw Universiteit en het beroemde Hotel De Wereld.


Wolverhampton

- Op 22 september 1989 werd in de gemeente Wolverhampton het Perton Community Center Lake Side Hall geopend. De wijk Perton is gebouwd op het terrein van het voormalige Irene Brigade-kamp Wrotessley park. In dit centrum was tot  voor kort een vitrinekast ingericht met foto's van dit kamp.

- In de ontvangsthal van het New Cross ziekenhuis in  Wolverhampton hangt aan de muur nog een herinneringsplaquette waarin melding  wordt gemaakt van de samenwerking met het daarin gevestigde Nederlands Militair  Hospitaal. Ook de bezoeken van Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana aan  dit ziekenhuis worden gememoreerd.

- Merridale Cemetery, Jeffcock Road, Wolverhampton. Hier liggen 23 Irenemannen begraven die tijdens hun verblijf in Engeland zijn omgekomen. Deze graven zijn ook hier op deze site te zien.

Wormerveer



Op 5 mei 1989 werd in deze stad de eerste straat in Nederland vernoemd naar de Prinses Irene Brigade. Op deze bevrijdingsdag onthulden Generaal Hemmes, de voorzitter van de Vereniging Oud-strijders, samen met mevrouw H. Ritmeester-Meijler het bordje met de tekst Prinses Irenebrigade weg. De weg verbindt Plein 13 en de Zaandijkerweg/Zuideinde.
In Wormerveer heeft men voor de straatnaam gekozen voor de schrijfwijze 'Prinses Irene-brigade weg'. Daarin staan precies genoeg spaties en streepjes, maar ze staan niet op de juiste plek. Misschien dat men geprobeerd heeft om de naam van de brigade volgens de spellingsregels te schrijven door er 'Prinses Irene-brigade' van te maken. Maar dan klopt de spatie voor 'weg' nog steeds niet.
Terug naar de inhoud